دراسات اصولیة فی القرآن الکریم (کتاب)کتاب دراسات اصولیة فی القرآن الکریم تالیف دکتر محمد ابراهیم الحفناوی که یکی از شخصیت‌های علمی مصر است. ۱ - معرفی کتابمولف این کتاب ریاست دانشکده اصول فقه دانشگاه شریعت و قانون، شهر طنطاو را بر عهده دارد علاوه بر اینکه در دانشکده فوق تدریس می‌نمایند. نام کتاب «دراسات اصولیة فی القرآن الکریم» که درباره بعضی از موضوعات مهم علوم قرآن همچون: اعجاز ، نسخ ، تواتر قراءآت و مباحث الفاظ ، بحث نموده است. با توجه به عنوان کتاب به دست می‌آید که روش ارائه مطالب به صورت روش اصولی (استدلالی) است و مؤلف سعی نموده پس از طرح موضوع ابتدا توضیح مختصری پیرامون آن ارائه سپس اقوال مختلف را همراه با ادله آنها ذکر نماید. ۲ - ساختار کتابکتاب دارای یک مقدمه و هفت باب و یک خاتمه می‌باشد و مجموعا شامل ۲۷ فصل است که مطالب فصول آن به شرح ذیل است: باب اول: درباره ثبوت قرآن شامل ۷ فصل: فصل اول: پیرامون متواتر بودن قرآن فصل دوم: ترتیب آیات و سوره‌های قرآن فصل سوم: آیا در قرآن الفاظ غیر عربی وجود دارد؟ فصل چهارم: بحث ترجمه قرآن . فصل پنجم: حجیت قرآن . فصل ششم: غایة و هدف نهایی از بحث در قرآن. فصل هفتم: درباره خواص قرآن باب دوم: درباره احکامی که قرآن آنها را بیان کرده این باب شامل ۴ فصل است: فصل اول: احکام وارده در قرآن فصل دوم: چگونگی بیان علت حکم در قرآن فصل سوم: روش قرآن در بیان احکام فصل چهارم: روش استخراج احکام از قرآن باب سوم: مباحث الفاظ [۱]
دراسات اصولیة فی القرآن الکریم، محمد ابراهیم الحفناوی، ص۱۷۳.
،این باب دارای چهار فصل می‌باشد: فصل اول: اقسام لفظ به اعتبار معنایی که برای آن وضع شده [۲]
دراسات اصولیة فی القرآن الکریم، محمد ابراهیم الحفناوی، ص۱۷۵.
فصل دوم: اقسام لفظ به اعتبار معنایی که در آن استعمال شده. [۳]
دراسات اصولیة فی القرآن الکریم، محمد ابراهیم الحفناوی، ص۲۲۱.
فصل سوم: درباره لفظ به اعتبار ظاهر و مخفی بودن معنای آن. فصل چهارم: درباره کیفیت دلالت لفظ بر معنی .باب چهارم: درباره نسخ ،این باب شامل ۳ فصل است: فصل اول: درباره مدلول نسخ و اقوال علماء در این باره فصل دوم: درباره انواع نسخ فصل سوم: چگونگی شناخت نسخ. باب پنجم: رابطه بین قرآن و سنت- این باب دارای ۲ فصل است فصل اول: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم چه مقدار از قرآن را بیان کرده؟ فصل دوم: انواع بیان باب ششم: درباره مکی و مدنی این باب شامل ۷ فصل است: فصل اول: تعریف مکی و مدنی. فصل دوم: راههای شناخت مکی و مدنی فصل سوم: خصوصیتهای هر کدام از سوره‌های مکی و مدنی. فصل چهارم: بیان هرکدام از سوره‌های مکی و مدنی. فصل پنجم: تنزلات قرآن. فصل ششم: درباره تنجیم . قرآن فصل هفتم: اولین و آخرین آیه‌ای که نازل شده. ۳ - ویژگیهااین کتاب دارای ویژگی‌هایی است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: ۱- روش ارائه مطالب کتاب بصورت استدلالی است بدین معنی که پس از طرح موضوع بحث، نظرات مختلف همراه با ادله آنها توضیح داده شده آنگاه به نقد و بررسی می‌پردازد- گاهی از اوقات بصورت اشکال و جواب مسائل را مطرح می‌نماید ۲- برای توضیح بیشتر مطالب، سعی شده است که از آیات قرآن شاهد مثال آورده شود ۳- بعضی از مسائل که مربوط ب ه علوم قرآن نیست ولی در متن کتاب به آن اشاره شد. در پاورقی شرح داده شد. مانند تعریف دور و تسلسل و... ۴- لغات مشکل در متن، شرح آنها در پاورقی آمده ۵- فصل اول از باب چهارم: بحث نسخ- در این مبحث ۵ نظریه درباره نسخ ذکر. ادله آنها همراه با جواب آنها را توضیح می‌دهد در ادامه آیاتی را که ادعای نسخ در آنها شده را به ترتیب سوره‌ها بیان و جواب مدعیان را می‌دهد (۲۰ مورد را ذکر می‌نماید). ۶- باب ششم- فصل اول- پس از تعریف مکی و مدنی ، فوائد علم به مکی و مدنی را بیان می‌نمایند ۷- باب اول- فصل چهارم. پیرامون ترجمه قرآن. در این فصل انواع ترجمه‌ها را ذکر و اثبات می‌کنند که ترجمه قرآن به زبان دیگر غیر ممکن است. ۸- باب دوم. فصل چهارم. در این فصل راههای استخراج احکام شرعیه از قرآن شرح داده شده ۹- باب دوم: فصل سوم. در این فصل روش قرآن در بیان احکام ذکر شده است. روشهایی که بواسطه آنها تکالیف الهی برای بندگان ملزم می‌شود مانند صیغه امر - یا لفظ کتب و... همانگونه که در ابتدا ذکر شد کتاب دارای ویژگیهای فراوانی است که به برخی از آنها اشاره گردید. و نظر به همین ویژگی هاست که می‌توان اذعان نمود که این کتاب، بعد از دو کتاب ارزشمند البرهان و الاتقان، قرار دارد. لذا مناسب است که در صورت امکان به زبان فارسی ترجمه گردد. ۴ - نسخه شناسیاین کتاب یک جلد و به زبان عربی است و دارای ۴۸۷ صفحه است که مشخصات آن به شرح ذیل است: ۱- کاغذ: اعلاء ۲- نوع چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: گالینگور ۴- نوبت چاپ: اول ۵- تاریخ انتشار: ۱۴۲۲ هجری- قمری ۶- ناشر: مکتبة و مطبعة الاشعاع الفنیة، مصر. ۷- دارای دو فهرست اجمالی و تفصیلی. ۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن
|